Konstytucja, praktyka polityczna i codzienność mniejszości narodowych oraz etnicznych – to główne tematy pierwszego dnia Kongresu o Mniejszościach w Opolu. W wydarzeniu biorą udział naukowcy i eksperci z Polski, Europy i świata.
Organizatorami Kongresu o Mniejszościach w Opolu są Uniwersytet Opolski, Samorząd Województwa Opolskiego oraz Wojewoda Opolski, a współorganizatorami i partnerami wydarzenia m.in. Instytut Śląski, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej oraz Europejskie Centrum Badań nad Mniejszościami we Flensburgu. Dzięki szerokiej współpracy instytucjonalnej Kongres zyskał zarówno wymiar naukowy, jak i praktyczny, stając się przestrzenią spotkania polityków, badaczy oraz przedstawicieli środowisk mniejszościowych z Polski i z zagranicy.
Prawo i jego ograniczenia
– Część sił politycznych w Polsce kieruje się uproszczonym i wykluczającym hasłem Polska dla Polaków. To błędne podejście – zauważył prof. Andrzej Szeptycki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przypomniał, że Konstytucja jasno określa, iż naród polski tworzą wszyscy obywatele, niezależnie od pochodzenia.
Ustawa z 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych rozwija ten zapis, wskazując na konkretne instrumenty ochrony prawnej. Problemem – zdaniem prof. Szeptyckiego – pozostaje praktyka polityczna, często odmienna od ducha regulacji. Symbolem tego rozdźwięku jest m.in. ograniczenie nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości.
Naukowe centrum dialogu
Obok dyskusji politycznych i prawnych mocno wybrzmiał wątek naukowy. – Są naukowcy z Bałkanów, z Gruzji, Wielkiej Brytanii, są goście z Wietnamu, więc bardzo szeroko. Lista uczestników tego przedsięwzięcia jest bardzo długa – mówił dr Marek Mazurkiewicz z Uniwersytetu Opolskiego, koordynator całego wydarzenia.
Podkreślił on, że celem Kongresu jest stworzenie trwałego punktu odniesienia dla badań nad mniejszościami, a także dla praktycznej dyskusji o językach i tożsamości.
Regionalna różnorodność jako atut
– Żyjemy w regionie, w którym tak pięknie korzystamy z bogactwa i różnorodności. Z dumą jesteśmy współorganizatorem wydarzenia, które wykracza swoim zasięgiem daleko poza wymiar regionalny – wskazał prof. Jacek Lipok, rektor Uniwersytetu Opolskiego.
Również Rafał Bartek, przewodniczący Sejmiku Województwa Opolskiego i Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, zaznaczył, że kultura i język mniejszości nie są dane raz na zawsze. – Tak jak demokracja nie jest nam dana na zawsze, tak musimy być świadomi, że kultury mniejszościowe i języki wymagają ochrony i troski – podkreślił.
Rekomendacje dla przyszłości
Wicemarszałek województwa Zuzanna Donath-Kasiura zwróciła uwagę, że dyskusje Kongresu wpisują się w kontekst dwudziestej rocznicy uchwalenia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. – Tak wyjątkowe wydarzenie odbywa się właśnie u nas – w regionie wielokulturowym. Liczę, że uda nam się wypracować rekomendacje, które posłużą osobom stanowiącym prawo, abyśmy mogli jeszcze lepiej funkcjonować i jeszcze skuteczniej pracować dla mieszkańców – mówiła.
Kongres o Mniejszościach. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce i Europie – społeczeństwo, polityka, państwo potrwa także jutro. Program wydarzenia jest dostępny pod adresem.
kk
