W 2023 roku odbędzie się XIV edycja konkursu NAJLEPSZA PRZESTRZEŃ PUBLICZNA WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO, w ramach którego Marszałek Województwa Opolskiego nagradza inwestorów i projektantów najlepszych przedsięwzięć architektoniczno-urbanistycznych w przestrzeniach publicznych regionu.
Przestrzeń publiczna to szczególna wartość każdego miasta, osiedla i wsi – wynikająca z pełnienia służebnych funkcji w zaspokajaniu potrzeb zarówno jednostek, jak i całych społeczności. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że przestrzeń publiczna to zazwyczaj także świadectwo bogatej historii, tożsamości terytorialnej i współczesności. Dzięki swoim walorom przestrzeń ta postrzegana jest jako niezbędny zasób dla rozwoju społeczno-gospodarczego, decydujący o atrakcyjności miasta i miejscowości, o jego wizerunku jako przyjaznego miejsca do realizowania aspiracji i ambicji mieszkańców i inwestorów. Dobre warunki życia to m.in. dostęp mieszkańców do dobrej jakości przestrzeni publicznych – placów, parków, ulic, obiektów użyteczności publicznej – miejsc, w których realizuje się istota życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego.
Dostrzegając podejmowany przez samorządy znaczący wysiłek inwestycyjny i organizacyjny oraz potrzebę promowania dobrych rozwiązań w zakresie planowania i realizacji miejsc służących integracji społeczności lokalnych, Zarząd Województwa Opolskiego od roku 2008 r. organizuje konkurs pn. Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Opolskiego. Głównym jego celem jest promocja osiągnieć w zakresie zagospodarowania przestrzeni publicznych. Do wszystkich dotychczasowych edycji konkursu zgłoszono już 276 realizacji z całego regionu, z których 92 uzyskały nagrody i wyróżnienia. Mieszkańcy województwa, samorządy, stowarzyszenia, fundacje, inwestorzy i projektanci zgłaszają kolejne inwestycje z obszaru województwa, zrealizowane w przestrzeni publicznej miast i wsi województwa opolskiego, polegające m.in. na zagospodarowaniu ogólnodostępnych placów, ulic, parków, terenów rekreacyjnych, budynków użyteczności publicznej lub terenów zdegradowanych z przeznaczeniem ich dla celów publicznych. Te realizacje to wizytówki aktywnych lokalnych społeczności, gospodarności samorządowców, ich dbałości o wspólną przestrzeń. To także świadectwo dbałości o wysoki poziom planowania i projektowania przestrzeni publicznej, jak również tego, że ciekawe i udane miejsca można zaprojektować i zagospodarować także w niewielkich miejscowościach.
Wiele z tych inwestycji to wynik procesów rewitalizacyjnych podejmowanych przez samorządy w ramach programów rewitalizacji. Bardzo często rewitalizację zaczyna się od centralnych przestrzeni wsi czy miasta, od przestrzeni w których koncentruje się życie publiczne. Poprzez wspólne działanie, procesy partycypacyjne, budowana jest wspólna odpowiedzialność. Realizowana jest potrzeba zbudowania poczucia przynależności, udziału we wspólnym dobru. Z tą współodpowiedzialnością łączone jest wspólne użytkowanie – dzięki temu przestrzeń publiczna może istnieć jako zadbana, bezpieczna, właściwie spełniająca swoją rolę.
Jednym z najlepszych przykładów takiej realizacji jest wyróżniona w 2021 roku w kategorii PRZESTRZEŃ PUBLICZNA Gmina Kluczbork za „Rewitalizację miasta Kluczborka poprzez podniesienie jakości przestrzeni publicznej oraz zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu”. Wyróżnienie przyznano Gminie m.in. za zagospodarowanie zdegradowanego terenu poprzemysłowego, w szczególności jego wymiar społeczny aktywizujący mieszkańców wymagających wsparcia, oferującego rekreację, naukę i rozrywkę; za pragmatyzm adaptacji obiektów budownictwa przemysłowego do nowych funkcji społecznych, socjalnych i edukacyjnych, z wyeksponowaniem i poszanowaniem ich wartości kulturowych; za stworzenie przestrzeni rekreacyjnej z wykorzystaniem zieleni oraz małej architektury. Inwestycja była realizowana w oparciu o projekt ujęty w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta i Gminy Kluczbork na lata 2016-2023 (uchwała Rady Miejskiej w Kluczborku nr XXXII/297/16 z dnia 21 grudnia 2016 r.)
Podobnie sztandarowym przykładem realizacji projektu rewitalizacyjnego w przestrzeni publicznej wyróżnionej w konkursie Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Opolskiego jest wyróżnione w 2021 roku przedsięwzięcie pn. „Budowa wielokondygnacyjnego parkingu podziemnego na placu Mikołaja Kopernika w Opolu wraz z zagospodarowaniem powierzchni placu”. W kategorii PRZESTRZEŃ PUBLICZNA uhonorowano wyróżnieniem Gminę Opole za nadanie nowego wizerunku placu miejskiego w ścisłym centrum Opola oraz nowej funkcjonalności – korespondującej z historycznym i współczesnym otoczeniem; za przywrócenie mieszkańcom miejsca spotkań i organizacji imprez masowych, dzięki przeniesieniu funkcji parkingu pod ziemię i zastosowaniu rozwiązań umożliwiających wykorzystanie placu do realizacji wielu funkcji, z zachowaniem wysokiej estetyki i jakości architektury. Inwestycja była realizowana w oparciu o projekt ujęty w Lokalnym Programie Rewitalizacji Opola do 2023 roku (uchwała nr XXXIV/664/16 Rady Miasta Opola z dnia 24 listopada 2016 r.)
Także gmina Biała otrzymała w 2022 roku NAGRODĘ MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO w kategorii OBIEKT UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ za wyjątkowe przedsięwzięcie rewitalizacyjne pn. „Centrum społeczno-kulturalne w Białej”. Nagrodę przyznano m.in. za społeczny i kulturowy wymiar przedsięwzięcia, za odrestaurowanie i adaptację obiektu dziedzictwa kulturowego, za stworzenie ośrodka stanowiącego istotny element życia społecznego miasta (biblioteka, klub seniora, muzeum), oraz imponujący potencjał społeczny wprowadzonych zmian. Przedsięwzięcie zrealizowano w oparciu o projekt ujęty w „Lokalnym Programie Rewitalizacji miasta Biała do roku 2023”, (uchwała Rady Miejskiej w Białej nr XVII.166.2016 z dnia 29 września 2016 r.
Obecnie, w roku 2023 Zarząd Województwa planuje organizację kolejnej edycji konkursu Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Opolskiego. Oficjalne ogłoszenie XIV edycji konkursu nastąpi w lipcu bieżącego roku, a rozstrzygnięcia poznamy w listopadzie. Już teraz zapraszamy wszystkie samorządy, stowarzyszenia, fundacje, lokalne grupy działania, inwestorów, projektantów, samorządy zawodowe architektów, urbanistów i inżynierów budownictwa do udziału w tegorocznym konkursie Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Opolskiego.
