Opolskie to pierwszy przystanek na mapie spotkań konsultacyjnych w regionach. W połowie przyszłego roku rusza nabór projektów, które stawiają na technologię, innowacje i realne potrzeby mieszkańców. Koncepcja Smart Village ma na celu kreowanie wsi jako miejsca atrakcyjnego, zrównoważonego i lepiej przygotowanego na wyzwania przyszłości.
Projekty mogą obejmować m.in. zwiększenie atrakcyjności miejscowości, rozwój usług mobilności, działania proekologiczne, ochronę środowiska, podnoszenie jakości życia czy włączenie cyfrowe. Kluczowe jest to, aby inicjatywy odpowiadały na realne potrzeby lokalnych społeczności i aktywizowały ich zasoby.
Robert Węgrzyn, członek zarządu województwa opolskiego, podkreślił, że rozwój wymusza na nas nowe spojrzenie na wieś i jej przyszłość. – W ostatnich miesiącach dużo rozmawiamy o opolskiej wsi przyszłości, gdzie to nie rolnictwo jest wiodącym obszarem aktywności. Dzisiaj na pierwszy plan wysuwa się rozwój różnego rodzaju usług publicznych: m.in. transportu, komunikacji, usług społecznych czy handlowych. Liczymy na pomysły włodarzy gmin, chcemy poznać ich oczekiwania i potrzeby mieszkańców – akcentował.
Wsparcie finansowe i zakres inwestycji
Zarząd Województwa Opolskiego planuje ogłoszenie naboru wniosków w ramach interwencji I.10.10 w II połowie 2026 r. Alokacja dla regionu wynosi 2,2 mln EUR (9,5 mln zł). O środki mogą ubiegać się gminy oraz związki międzygminne. Maksymalne wsparcie to 10 mln zł, przy poziomie dofinansowania do 75% kosztów kwalifikowalnych. Projekty będą oceniane m.in. pod kątem wpływu na rozwój miejscowości, działań proekologicznych, rozwoju mobilności oraz wykorzystania technologii cyfrowych i innowacyjnych rozwiązań.
Wieś się zmienia – potrzeba nowych rozwiązań
O tym, że wieś się zmienia, świadczy trend zmniejszania się liczby gospodarstw oraz ich wielkości. Jak wyjaśnia Leszek Szymański, zastępca prezesa ARiMR, ponad połowa gospodarstw, czyli 615 tysięcy, to gospodarstwa małe do 5 ha. Ciężko tu mówić o ekonomice i życiu tylko z produkcji rolnej. Muszą zatem powstawać zadania zwiększające atrakcyjność życia na obszarach wiejskich. – To właśnie ma na celu Smart Village. Nie są to może duże środki, natomiast będą one nam wskazywały kierunki i potrzeby wsi. To program pilotażowy i pewnego rodzaju inicjatywa oddolna. To społeczność lokalna ma opracować programy innowacyjne, które potrzebuje. Stąd spotkania w regionach. Pierwsze właśnie w województwie opolskim – wyjaśnił Leszek Szymański.
Gmina z pomysłami – głos samorządów
O swoich pomysłach na rozwój gminy mówił m.in. Marcin Wycisło, wójt Jemielnicy. – Istotne dla takich miejscowości jak nasza, gdzie rolnictwo nie pełni już wiodącej roli, jest rozwój turystyki, dobrej komunikacji, ale też podkreślenie walorów wielkiego dziedzictwa historycznego, kulturalnego. Chciałbym, żeby w Smart Village znalazło się właśnie pole wsparcia dla tego obszaru w kwestii rozwijania informacji, cyfryzacji, wsparcia nowych technologii czy też znakowania ścieżek czy atrakcji.
Nie zmarnować potencjału
Bogdan Pomianek, Radca Generalny w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi podkreśla, że to idea, która ma wspierać wsie i ich transformację. – Chcemy, aby pewne zmiany, które zaszły na obszarach wiejskich w postaci infrastruktury drogowej, kanalizacyjnej trwały nadal. Wymusza to m.in. sytuacja demograficzna, komunikacyjna. Smart Village ma za zadania tworzyć różnego rodzaju rozwiązania, przy pomocy działań cyfrowych czy rozwiązań klimatycznych. To przykładowo platformy sprzedażowe skracające łańcuchy dostaw, czy rozwijanie usług opiekuńczych nad osobami starszymi. Budżet na projekt rozpoczyna się od 1,5 mln złotych, maksymalnie do 10 mln złotych . To, póki co, projekt pilotażowy. Alokacja na cały kraj to 40 mln euro – wyjaśnił przedstawiciel Ministerstwa.
kk
