Każdy na swój sposób wspomina powódź z 1997 roku. Osoby, które bezpośrednio dotknęła wzburzona Odra, do dziś mówią z emocjami o tamtych chwilach. Spotkanie wspomnieniowe w ogrodach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, poświęcone właśnie wielkiej wodzie z 1997 roku, zgromadziło głównie mieszkańców opolskiej wyspy Pasieka.
Tradycją „Pasieczników” jest coroczne spotykanie się przy „Damie Pasiecznej” w ogrodach Radia Opole. Tym razem dodatkowo o powodzi rozmawiano w ogrodach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej. Wspomnieniom towarzyszyła wystawa fotografii Jerzego Stemplewskiego, Krzysztofa Świderskiego, Andrzeja Kopackiego oraz pamiątek ze zbiorów Urszuli Spyrki. Zaprezentowano również archiwalne audycje i wiadomości Radia Opole z powodziowych dni.
Zbigniew Kubalańca, wicemarszałek województwa opolskiego, który otworzył spotkanie wspomina, że w roku powodzi miał 15 lat i wraz z rodzicami i sąsiadami tamte dni spędził na dachu bloku na opolskim „Zaodrzu”. – Tydzień spędziłem na dachu bloku. Woda nas zaskoczyła, sięgała pierwszego piętra. Te dni są cały czas dla mnie żywe. Na co dzień nie zdajemy sobie sprawy, jak woda może pochłonąć cały dorobek, jaki jest to żywioł. Po powodzi kilka lat zajęło doprowadzenie miasta do normalności – mówi Zbigniew Kubalańca.
Żywe wspomnienia ma również dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Wojewódzkiej Tadeusz Chrobak, który zaznacza, że najcenniejsze zbiory udało się uratować. – Kiedy wiedzieliśmy, że woda będzie wysoka, staliśmy przed dylematem. Nie mieliśmy możliwości przeniesienia całego księgozbioru z piwnic i dołu na piętra, bo to groziło katastrofą budowlaną. Wiedzieliśmy, że stropy mogą tego nie wytrzymać. Otrzymaliśmy worki z piaskiem, okładaliśmy budynek. To były trudne chwile. Magazyny książek mieliśmy na poziome „zero”. Wiele książek straciliśmy, ale księgozbiór dziewiętnastowieczny został uratowany – mówi Tadeusz Chrobak.
Powódź osobiście doświadczył prof. Bogusław Nierenberg, który mieszkał na opolskiej Pasiece. – Dziś to miejsce pięknie wygląda, ale wiele osób ma ogromną traumę. Kiedy ludzie są solidarni, potrafią poradzić sobie z każdą tragedią. Powstał wtedy „Komitet Wyspy Pasieki”. To nas trzymało przy życiu, że wspieraliśmy się, a kiedy przychodziło zwątpienie, przypominaliśmy sobie słowa księdza prałata Stefana Baldego, który zobowiązał nas do bycia zespół w zespół – mówi prof. Bogusław Nierenberg.
Tadeusz Jarmuziewicz z Departamentu Infrastruktury i Gospodarki Urzędu Marszałkowskiego zaprezentował dane związane z powodzią. – Odra miała wtedy prędkość sześćdziesiąt razy większą niż przewidziana dla niej norma. Ta woda nie mogła się zmieścić. Jeżeli brać pod uwagę wszystkie straty, wyniosły one 11 miliardów złotych. Trzeba pamiętać, że wtedy budżet Opola wynosił 350 milionów złotych. To znaczy, że 30 lat Opole mogłoby żyć z pieniędzy, które popłynęły Odrą do morza. Pierwsze dwa lata po powodzi, to było łatanie tego, co wymagało natychmiastowych napraw. Później przyszła pragmatyka – mówi Tadeusz Jarmuziewicz.
Główne straty na Opolszczyźnie:
Infrastruktura komunalna:
- 14 245 mieszkań na kwotę ok. 300 mln zł
- 162 placówki oświatowe na kwotę ok. 80 mln zł
- 923 km dróg na kwotę ok. 600 mln zł
- 254 mosty na kwotę ok. 66 mln zł
- 35 obiektów służby zdrowia na kwotę ok. 46 mln zł
- 124 obiekty kultury i sportu na kwotę ok. 50 mln zł
- 28 obiektów administracji publicznej na kwotę ok. 440 mln zł
- 200 km sieci wodno–kanalizacyjnej na kwotę 30 mln zł
- 33 oczyszczalni i składowisk odpadów na kwotę ok. 65 mln zł
- inne – ok. 300 mln zł
RAZEM straty w infrastrukturze komunalnej ok. 2 mld zł.
Rolnictwo:
- 85 000 ha gruntów rolnych zostało zniszczonych. Koszt przywrócenia do użytku wyniósł około 48 mln zł
Urządzenia chroniące od powodzi:
- 106 km wałów przeciwpowodziowych na kwotę ok.130 mln zł
- 2 lokalne zbiorniki retencyjne i 150 km koryt mniejszych rzek na kwotę 80 mln zł
- zapora na zbiorniku Nysa na kwotę ok. 30 mln zł
- inne – jazy, śluzy, rowy, kanały, itp. na kwotę ok.60 mln zł
RAZEM w w/w urządzeniach straty wyniosły około 300 mln złotych
Najważniejsze inwestycyjne po powodzi, realzowane przez Województwo Opolskie:
Odbudowa i modernizacja wałów rzeki Odry BOLKO i PASIEKA
(lata 2002 – 2003) – koszt około 6 mln zł
Wały Bolko i Pasieki (wraz z wałem Przystań) są najważniejszymi obiektami przeciwpowodziowymi w mieście Opolu. Chronią wysoce rozwiniętą infrastrukturalnie wyspę Pasieka oraz część wyspy Bolko na której zlokalizowany jest ogród zoologiczny. Są to budowle I klasy ważności obiektów budowlanych.
Kompleksowa modernizacja wałów rzeki Odry w m. Stobrawa-Kościerzyce-Pisarzowice
(lata 2003-2006) – koszt około 10 mln zł
Inwestycja znacząco podniosła zabezpieczenie prawobrzeżnych terenów położonych wzdłuż prawego brzegu rzeki Odry na obszarze powiatu brzeskiego.
Budowa lewostronnych wałów rzeki Odry od granicy województwa do Kędzierzyna Koźla przez miejscowości: Miejsce Odrzańskie – Podlesie – Przewóz – Cisek – Landzmierz
(lata 2009-2014) – koszt około 40 mln zł
Realizacja zadanie pozwoliła na kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe terenów gminy Cisek i częściowo miasta Kędzierzyn Koźle, które były jednymi z najbardziej dotkniętymi skutkami wielkiej wody w 1997 i 2010 roku.
Budowa, przebudowa i modernizacja wałów przeciwpowodziowych rzeki Odry na terenie gminy Dobrzeń Wielki (Opole Czarnowąsy-Borki-Dobrzeń Mały-Dobrzeń Wielki)
(lata 2011 – 2016) – koszt około 50 mln zł
Budowa i modernizacja wałów od granic miasta Opola przez gm. Dobrzeń Wielki pozwoliła na zabezpieczenie wielu osób, domów i mienia przed wodami powodziowymi zarówno rzeki Odry jak i uchodzącej w tej okolicy Małej Panwi. Dodatkowo obwałowanie powstałe w ramach tego zadania zabezpiecza przed powodziami Elektrownię Opole.
Przebudowa wału METALCHEM
(lata 2012-2014) – koszt około 22 mln zł
Przebudowa wału była koniecznością, gdyż podczas powodzi w 2010 roku okazał się niestabilny, przeciekał i groził zawaleniem. Nowy obiekt chroni przed powodzią tereny rolne dzielnicy Grotowice i wysoce zabudowany Park Technologiczny Metalchem.
Budowa, przebudowa i modernizacja wału przeciwpowodziowego rzeki Odry RATAJE w miejscowości Brzeg
(lata 2015-2016) – koszt około 11 mln zł
Zabezpieczenie chroni przez wodami rzeki Odry mieszkańców ul. Oławskiej oraz innych zamieszkujących brzeską dzielnicę Rataje.
Budowa zbiornika Włodzienin
(2005 – 2007) koszt 22 mln zł
Budowa zbiornika wodnego na rzece Troja znacząca zmniejszyła ryzyko gwałtownych wezbrań poziomu wód w dolinie rzeki i zabezpieczyła przed powodzią miejscowości Wojnowice, Nowa Cerekwia czy Kietrz. Obiekt w chwili obecnej bez stałego piętrzenia z uwagi na wady konstrukcyjne lecz ze względu na suchy charakter pozwala mimo to ograniczać ryzyko powodzi.
Budowa zbiornika Kluczbork
(2010-2011) koszt 29 mln zł\
Budowa zbiornika na rzece Stobrawa nieopodal miasta Kluczbork zapewnia redukcję przepływów powodziowych i chroni miasto oraz miejscowości poniżej przed wodami powodziowymi.
Przygotowanie do realizacji zadania polegającego na przebudowie polderu Żelazna
Planowany polder Żelazna znacząco wpłynie na redukcję fali powodziowej rzeki Odry, a wały powstałe w trakcie inwestycji będą chroniły północną część miasta Opola, strefę ekonomiczną oraz Sławice, Żelazną czy Narok
