W dniu 13 maja uroczyście podpisane zostało porozumienie pomiędzy Wojewódzką Biblioteką Publiczną a VdG w sprawie utworzenia Centrum Dokumentacyjno – Wystawienniczego Niemców w Polsce, które będzie działać w ramach Biblioteki. Jego otwarcie planowane jest na początek przyszłego roku.
Podstawą starań o utworzenie Centrum są ustalenia Wspólnego Oświadczenia Polsko-Niemieckiego Okrągłego Stołu z 2011 roku, mówiące o wsparciu w zakresie muzealnej prezentacji historii mniejszości niemieckiej w Polsce. W 2019 roku zapadła decyzja o sfinansowaniu przez stronę niemiecką jednej placówki, która miałaby prezentować kompleksowo historię i działalność Niemców na terenie obecnej Polski. Centrum zostanie powołane do życia w Opolu, gdzie zamieszkuje największa część społeczności niemieckiej, zlokalizowana jest największa ilość szkół nauczających język niemiecki jako język mniejszości narodowej oraz ma miejsce najbardziej intensywna działalność kulturalna.
Zapis o utworzeniu Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczego Niemców w Polsce jako instytucji kultury województwa opolskiego znalazł się w umowie koalicyjnej między Koalicją Obywatelską, MN i PSL w województwie opolskim. Władze regionu i Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce podpisały w tej sprawie w roku 2020 list intencyjny.
Bernard Gaida, przewodniczący Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych mówi, że takie centrum jest potrzebne zarówno mniejszości niemieckiej, ale i wszystkim mieszkańcom. – Bo większa wiedza o sobie nawzajem to zanik przyczyn potencjalnego konfliktu. Takiego miejsca w Polsce brakowało – dodaje. Centrum będzie działać w strukturach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, bo – jak mówi dyrektor Tadeusz Chrobak – to instytucja, która w założeniu ma krzewić idee wielokulturowości.
Przewodniczący sejmiku województwa Rafał Bartek przypomina, że dyskusjom o centrum towarzyszyła dyskusja o tym, gdzie ma ono powstać. Zdecydowaliśmy się na formułę usytuowania go w historycznej części miasta, pozostając w zgodzie z ideą dalszego ożywienia tego centrum. To może być kolejny punkt odwiedzania ważnych miejsc na trasie z Muzeum Śląska Opolskiego – dodaje. – Zabytkowym murom będzie towarzyszyła nowoczesna technologia. To będzie nie tylko muzeum, ale i centrum spotkań – mówi Rafał Bartek.
Siedzibą nowej placówki będzie zatem budynek znajdujący się przy ulicy Szpitalnej. Obecnie trwa jego remont i modernizacja. Koszt tej modernizacji i dostosowanie budynku do potrzeb funkcjonowania Centrum szacunkowo wyniesie około 9 mln zł, z czego około 8,7 mln zł stanowi dotacja z budżetu RFN.
Marszałek Andrzej Buła podkreśla, że takie miejsca, jak powstające centrum czy też wystawa dotycząca Kresów Wschodnich w Muzeum Piastów Śląskich powinny skłaniać do refleksji. – Powinny to być miejsca refleksji i edukacji, bo pojawiają się tam pamiątki po naszych przodkach, którzy już powoli odchodzą. Ich poznawaniu powinna towarzyszyć refleksja, żeby historia była cały czas nauczycielką odpowiednich zachowań, żebyśmy potrafili z niej wyciągać naukę na przyszłość – dodaje marszałek.
