Kolejne dwa produkty z województwa opolskiego zostały uznane za tradycyjne i na początku marca wpisane zostały na Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Województwo opolskie może w tej chwili poszczycić się 66 produktami tradycyjnymi, a trwają prace nad wprowadzeniem na listę kolejnych smakołyków, które przygotowywane były w naszym regionie od lat i przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Ministerialna Lista Produktów Tradycyjnych ma służyć ocaleniu od zapomnienia zwyczajów kulinarnych naszych przodków.
Do takich potraw z pewnością należy wpisana właśnie polewka z maślanki (zwana też polywką lub zupą z maślanki), która jest charakterystyczną śląską potrawą. Posiłki naszych pradziadków, dziadków, a nawet rodziców były całkowicie odmienne od tego, co dziś spożywamy. Dawniej podstawą śniadania były zupy – w zależności od zamożności rodziny podawane z omastą lub bez niej.
Należy wspomnieć, że w tradycyjnym pożywieniu śląskim posiłki były monotonne, a wynikało to zarówno z niskich umiejętności kulinarnych, jak i z małej dostępności produktów. Prof. Dorota Simonides w książce „Kultura ludowa śląskiej ludności rodzimej” tak opisuje potrawy i posiłki:
„W codziennym jadłospisie, zwłaszcza starszych osób, a często już tylko w tradycji Ślązaków, zachowały się następujące polewki: latem najczęściej gotowano zupy mączne na mleku, maślance, serwatce.”
Do dnia dzisiejszego w wielu wiejskich domach polewka przygotowywana jest na obiad lub na kolację, ze względu na dostęp do podstawowego produktu, jakim jest maślanka. Niemal w każdym gospodarstwie wiejskim pozyskiwane były – i niejednokrotnie są nadal – śmietana, masło, sery i właśnie maślanka.
Drugim produktem tradycyjnym, właśnie wpisanym na ministerialną listę, jest masło czyszeckie z Ciska, wyrabiane przez miejscową ludność od lat do dnia dzisiejszego. W Cisku i jego okolicach masło oraz inne przetwory mleczne wyrabiane były od stuleci, niemal w każdym gospodarstwie na potrzeby domowe. Jednak w związku z sytuacją ekonomiczną niektórych gospodarstw, masło było sprzedawane przez mieszkańców do innych miejscowości, nawet spoza regionu. Ze względu na wieloletnią i niezmienną tradycję wytwarzania masła w Cisku, cieszy się ono niesłabnącą popularnością do dziś.
Najistotniejszym aspektem, który świadczy o wyjątkowości masła z Ciska, jest położenie miejscowości oraz bardzo dobre warunki glebowe i środowiskowe, co zostało potwierdzone m.in. w opracowaniu ekofizjograficznym dla gminy Cisek, w którym potwierdza się występowanie w runi łąkowej wielu gatunków ziół i roślin kwiatowych. Sama nazwa masła „masło czyszeckie” pochodzi od starej nazwy miejscowości Cisek, która jest jedną z najstarszych wsi gminy. Wzmiankowana została po raz pierwszy w 1239 roku pod nazwą CHISCHI, później jako CISKO (1241 r.), CZISKY (1532 r.), CZYSZKI, CZISSEK. Od lat mieszkańcy mówią, że mieszkają w Czyszkach.
Przypomnijmy, że na Listę Produktów Tradycyjnych wpisane mogą zostać te produkty rolne bądź spożywcze, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji od co najmniej 25 lat. Produkt powinien być również ściśle związany z dziedzictwem kulturowym regionu oraz stanowić element tożsamości lokalnej.
Pełny wykaz produktów z województwa opolskiego wpisanych na Listę Produktów Tradycyjnych znajduje się na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Warto również dodać, że dwa z produktów z województwa opolskiego, wpisanych wcześniej na listę, poszczycić się mogą unijnym logo Chronionego Oznaczenia Geograficznego – to kołacz śląski/kołocz śląski oraz krupnioki śląskie.
JOS-DRW
